| تاريخچه شهرستان |
طبس بزرگترين شهرستان ايران و در شمال شرق استان يزد ؛ غرب استان خراسان جنوبي؛جنوب خراسان ؛ غرب اصفهان و شمال كرمان و در مدار 33 درجه و 35 دقيقه شمالي و نصف النهار 56 درجه و 55 دقيقه شرقي، در منطقه اي با آب و هواي بياباني واقع شده، است. شهرستان طبس تا تيرماه سال 1339، يكي از بخش‌هاي سه‌گانهٔ شهرستان فردوس بود كه در اين سال جدا شده و به صورت شهرستان درآمد.
تا سال 1380، شهرستان طبس، يكي از شهرستان‌هاي استان خراسان بود كه در اين سال با تصويب هيأت دولت از استان خراسان جدا شده و به استان يزد ملحق شد و سپس در اسفند ماه سال 1391 از استان يزد منتزع وبه استان خراسان جنوبي الحاق گرديد .
منابع تاريخي و جغرافيايي و سفرنامه‌ها اين شهر را كه هم اكنون صرفا با نام (طبس) يا (طبس گلشن) شناخته مي‌شود به صورت‌هاي (طبس)،(تبس)، (طبسين)، (طبسان)، (طبس تمر) و (طبس گيلكي) ضبط كرده‌اند؛ كه به اين اسامي طبس خرما را هم بايد اضافه كرد.
با توجه به اينكه شهر طبس در محلي واقع شده است كه در اين محل در دوران‌هاي گذشته زمين‌شناسي بقاياي دريايي به نام (تتيس) قرار داشته است، احتمال تاثير نام اين دريا را در نامگذاري شهر طبس يا (تبس) نبايد از نظر دور داشت.
نويسنده كتاب چهار سو با اعتقاد به ريشه مشترك تبس و تب، طبس را يكي از شهرهايي مي‌داند كه نامش با جغرافي دين مهر ارتباط دارد.
بر اين اساس و با توجه به ديگر منابع چنين به نظر مي‌رسد كه ضبط اسم اين شهر با ((ط)) بيشتر به بعد از اسلام برمي‌گردد و قبل از آن با (تا) نوشته مي‌شده است. اين شهرستان جزو استان يزد و با پنج استان كرمان، اصفهان، سمنان، خراسان رضوي و خراسان جنوبي هم مرزاست.
شهرستان طبس 55 هزار و 460 كيلومتر مربع مساحت دارد.
همچنين فاصله اين شهرستان با مشهد 540 كيلومتر و با بيرجند 270 كيلومتر است. نزديكترين شهرستان به طبس از طرف شمال شرق، شهرستان فردوس با 210 كيلومتر فاصله و از طرف جنوب غرب شهرستان يزد 365 كيلومتر فاصله است.
زبان قومي اين منطقه از نظر سبك شناسي، متناسب با قواعد فارسي دري است و همان ويژگي‌ها را يدك مي‌كشد از جمله: ابدال: ديفال. تبديل مصوت: خَمُش. حذف صامت: فِك، قَن. تبديل صامت: قاغَذ. استفاده از الف زايد: اِشكَم، اُشتُر. گذاشتن باء زايد بر سر افعال: بِرَف. اضافه كردن نون نفي بدون حذف باءزايد: بِنَرَف. به هر حال اين زبان قدمت خود را كاملاً حفظ كرده است و دلايل آن نيز دوري اين منطقه از ساير مراكز علمي، بسته بودن جو فرهنگي و مقابله شديد مردم مقابل فرهنگ‌هاي بيگانه است. | | تاریخ به روز رسانی: | 1394/06/17 | | تعداد بازدید: | 23564 |
|